Türkiye-AB
mali işbirliği kapsamında Ulaştırma ve Altyapı
Bakanlığı tarafından yönetilen Ulaştırma Sektörel Operasyonel Programı (USOP) altında
uygulanan ve Türkiye Belediyeler Birliği’nin Nihai Faydalanıcısı olduğu
Sürdürülebilir Kentsel Ulaşım Planı (SKUp) Türkiye Projesi 23. çevrim içi
eğitimi 30 Ekim 2024 tarihinde "Toplu Taşıma Planlaması" temasıyla
gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında, belediyelerin ve ilgili uzmanların
bilgi, beceri ve deneyimlerini geliştirmek, paydaşlar arası etkileşimi artırmak
ve vizyon paylaşımı amacıyla, sürdürülebilir kentsel hareketlilik eğitim
programı oluşturulmuştur. Eğitim SKUP Türkiye Takım Lideri Yardımcısı Seçil
Kocatepe’nin moderatörlüğünde yürütülmüştür.
Sabah oturumunun ilk iki sunumunu,
Şehir Plancısı, Ulaşım Planlama Uzmanı ve SKUP İzmir Takım Lideri Prof. Dr. Ela
Babalık Hamitoğlu gerçekleştirmiştir. “Toplu Taşıma ve Şehir: Şehirlerde
Sürdürülebilir Ulaşımın Esasları” ve “Toplu Taşıma Konusunun SKUP ve Genel
Planlama Yaklaşımına Entegrasyonu” başlıkları altında kapsamlı bilgiler
paylaşan Prof. Dr. Hamitoğlu, kent ve kentsel ulaşım planlamasına ilişkin
sürdürülebilirlik konularına değinmiştir. Özellikle toplu taşımanın çevresel
sürdürülebilirlik ilkesine uygun, enerji açısından verimli ve herkesin
erişimine açık olması gerektiğine vurgu yapmıştır. Ayrıca, ulaşım planlamasını
şekillendiren evrensel gelişmeler, güncel kavramlar ve yaklaşımlar bağlamında
sürdürülebilir kalkınma paradigmasının kentsel ulaşıma olan etkilerini ele
almış, Ankara örneği üzerinden dirençli toplu taşıma sistemlerine uyumlu bir
altyapının nasıl oluşturulabileceği konusunda örnekler sunmuştur. Kentsel
ulaşım planlamasının temel ilkeleri üzerinde durarak nitelikli bir toplu taşıma
altyapısının gereklerini ayrıntılı şekilde paylaşmış ve sunumunu tamamlamıştır.
Sabah oturumunun üçüncü sunumunu ise
SKUP Türkiye Takım Lideri Dr. Volkan Recai Çetin gerçekleştirmiştir. Sunumu
kapsamında öncelikle cazip toplu taşıma sistemlerinin oluşturulmasında
sürükleyici faktörler ve arka plan bilgilerine yer veren Dr. Çetin,
sürdürülebilirlik perspektifiyle kent içi ulaşımda bir paradigma değişikliğinin
zaruri olduğuna da değinmiştir. Şehirleşmenin ve nüfusun artması,
otomobilleşmenin artması, nicelik ve nitelik olarak yetersiz olan toplu taşıma
sistemleri, mekânsal planlama ve ulaşım planlaması entegrasyonundaki
eksiklikler ve kentsel yayılım, büyük/mega projeler ve ulaşım sistemlerinin
entegrasyonu, toplumun alışkanlıkları ve ulaşım kültürü ve talep yönetimi
taraflı politikaların yetersizliği konularına vurgu yapan Dr. Çetin, ilgili
faktörler hakkında detaylı bilgiler aktarmıştır.
Sabah oturumunun dördüncü sunumunu,
SETS International Kıdemli Toplu Taşıma Uzmanı Dr. Abdulmuttalip Demirel
gerçekleştirmiştir. “Toplu Taşıma Modları ve Mod Seçimi” başlıklı sunumunda
toplu taşımanın sürdürülebilir şehirler için taşıdığı stratejik öneme değinen
Dr. Demirel, İstanbul, Mekke ve Londra gibi şehirlerden örneklerle toplu taşıma
modlarına dair bilgi ve deneyimlerini katılımcılarla paylaşmıştır.
Dr. Demirel, mod seçim kriterleri hakkında
bilgi vererek, mod seçiminin şehir ekonomisi ve yaşam kalitesi üzerindeki
etkilerini Riyad örneği üzerinden anlatmıştır. Ayrıca çevresel ve sosyal
faktörlerin mod seçimindeki önemine değinmiş ve bu süreçte karşılaşılan
zorlukları açıklayarak gelecekteki mod seçimi eğilimlerinden söz etmiştir.
Eğitimin öğleden sonraki oturumunda
ilk sunum Modaxo AMEA’dan Dr. Kaan Yıldızgöz tarafından gerçekleştirilmiştir.
Toplu taşıma yönetişimine stratejik bakış ve yeni eğilimler konusunda sunumunu
gerçekleştiren Dr. Yıldızgöz, deneyimleri çerçevesinde otobüs, raylı sistemler
ve taksi çözümlerine ilişkin detaylı bilgiler sağlamış ve hareketlilik yönetimi
eğilimlerine değinmiştir. Bu kapsamda fiyatlandırma ve kalitenin düzenlenmesi
gerekliliği konusuna özellikle vurgu yaparak, sadece ulaşımda değil iletişimde
ve altyapıda da aynı düzenlemelerin yapılmasının önem taşıdığından söz
etmiştir. Paylaşımları kapsamında taksi ve otobüs düzenlemeleri konusunda
dünyanın çeşitli ülkelerinden ve şehirlerinden örnekler ve uygulama yöntemleri
paylaşan Dr. Yıldızgöz’ün sunumunun ardından, Yirmi dördüncü çevrim içi
eğitimin son sunumu, SKUP Düzce Takım Lideri yardımcısı Veysel Sarıcı
tarafından gerçekleştirmiştir. Sarıcı, toplu taşıma ile aktif ve mikro
hareketlilik türleri arasındaki etkileşimi ele alarak mikromobilite araçlarının
toplu taşıma sistemleri ile entegrasyonuna yönelik çözümlerden bahsetmiştir. Mikromobilitenin,
yaygın bireysel motorlu araç kullanımına karşı daha sürdürülebilir bir
alternatif olduğuna vurgu yapan Sarıcı, kısa mesafelerde elektrikli bisiklet
veya skuter gibi düşük hızlı, daha çevreci ve ekonomik modların, varış
noktasına veya toplu taşımaya erişimde tercih edilmesi gerektiğini
belirtmiştir. Ulaşımda dijitalleşmeyle birlikte gelişen paylaşım platformlarının
mikromobilite araçlarına erişebilirliği artırması ve kullanımlarının
yaygınlaştırılması konusundaki olumlu etkilerine değinmiş, bununla beraber
çözümlerinin kentsel çevre ve sağlık faydalarından söz etmiştir. Ulaşımdaki
yeni inovatif yaklaşımlardan biri olarak değerlendirilen ve araç sahipliğinden
ziyade paylaşımı teşvik eden "Bir Hizmet Türü Olarak Hareketlilik” (MaaS –
Mobility-as-Service) yaklaşımının, bireysel veya kurumsal mikromobilite
araçlarının dijital uygulamalar aracılığıyla paylaşımını teşvik ettiğini
aktarmıştır. Sarıcı, hareketlilik merkezlerinin, toplu taşımadaki eksiklik ve
yetersizlikleri tamamlayarak daha sürdürülebilir olan paylaşımlı ve aktif
ulaşım modlarına talebin artmasını sağlayacak altyapıyı desteklediğini
vurgulamıştır.
Bu çevrimiçi eğitim, katılımcılara,
sürdürülebilir kentsel ulaşım planlarının toplu taşıma, mikromobilite ve aktif
ulaşım türleriyle entegrasyonunu ele alan kapsamlı bir bakış açısı sunmuştur.