SKUp Türkiye "Sürdürülebilir, Geleceğe Dönük ve Entegre Toplu Taşıma Sistemleri İçin Temeller" Eğitimini Gerçekleştirdi

Ulaştırma Sektörel Operasyonel Programı (USOP) altında AB ile ortak finanse edilen Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın Sözleşme Makamı ve Türkiye Belediyeler Birliği’nin Nihai Faydalanıcısı olduğu ‘Şehirlerde Sürdürülebilir Kentsel Hareketlilik için Avrupa Birliği Desteği Projesi’ (SKUP Türkiye) kapsamında 26-27 Mart 2025 tarihlerinde düzenlenen “Sürdürülebilir, Geleceğe Dönük ve Entegre Toplu Taşıma Sistemleri İçin Temeller” başlıklı 6. Fiziksel Eğitim Programı, SKUP Türkiye Projesi Takım Lideri Dr. Volkan Recai Çetin’in moderatörlüğünde, büyükşehir belediyelerinden ve kamu kurumlarından 33 temsilcinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

İki günlük eğitim programı, Proje uzmanları Laura López ve László Sándor Kerényi’nin katkılarıyla kapsamlı bir içerik üzerinden gerçekleştirilmiştir. Eğitimin ilk gününde, López ve Kerényi sunumlarını yapmış, bu doğrultuda yüksek kaliteli ve entegre toplu taşıma sistemlerinin çevresel ve sosyal katkıları ele alınmış, toplu taşımanın planlama, düzenleme ve işletme süreçlerindeki maliyet unsurları, finansman modelleri ve ekonomik verimlilik gibi ulaştırma ekonomisi bağlamındaki temel kavramlar tartışılmıştır.

Günün ilk sunumda López, kent içi ulaşım sistemlerinin mevcut durumu, toplu taşımanın faydaları ve toplu taşımanın cazip hale getirilmesi konularını, çevresel, mekansal, sosyo-ekonomik ve halk sağlığına ilişkin dışsallık örnekleri üzerinden ele almıştır. López katılımcılardan, kendi şehirlerindeki en kritik dışsallık sorununu tanımlamalarını istemiştir.

Günün ikinci sunumunda Kerényi, “Yüksek Kaliteli ve Entegre Toplu Taşıma Sistemlerinin Planlanması ve Geliştirilmesine İlişkin Deneyim Paylaşımı” başlığı altında, kentsel gelişim – modlar arası entegrasyon alanlarındaki örnek uygulamalarıyla dikkat çeken Budapeşte’nin, paylaşımlı hareketlilik, çok modlu merkezler ve Bir Hizmet Olarak Hareketlilik "MaaS" platformlarına ilişkin deneyimlerini paylaşmıştır. Bu kapsamda bütünleşik ulaşım otoritesi, bütünleşik ulaşım bütçesi, bütünleşik strateji, tasarım ve bütünleşik çözümler konularında örnek uygulamaları, katılımcılara aktarmıştır. 

Eğitimin ikinci gününde ise 20 büyükşehir belediyesinden temsilciler, dört grup halinde Antalya, İstanbul, Van ve Gaziantep illeri için hazırlanan egzersiz senaryoları üzerinde çalışarak, teknik, finansal ve kurumsal boyutlarıyla toplu taşıma sistemlerini analiz etmiş ve iyileştirme önerileri geliştirmiştir. Katılımcılar, her bir gruba verilen egzersiz senaryosu üzerinde, uluslararası fonlardan hibe almayı hedefleyen ve toplam değeri 1 milyar avroya kadar çıkabilen bir toplu taşıma koridoru projesine yönelik fizibilite ve proje önerisi geliştirmek üzerine çalışmıştır. Bu kapsamda, gruplar çalışmalarda toplu ulaşım sistemlerinin mevcut durumunu analiz ederek, kapasite sorunları, entegrasyon eksiklikleri, emisyon yükü ve sosyal kapsayıcılık gibi temel problemleri tanımlamıştır.

Gruplar, Hızlı Otobüs Taşımacılığı (BRT), Hafif Raylı Sistemler (LRT) ve diğer ulaşım türlerini içeren çeşitli teknik detaylara sahip ulaşım projeleri önerileri geliştirerek, şehir içi erişilebilirliğin nasıl artırılabileceğini ortaya koymuştur. Bu bağlamda, koridor güzergâhlarının konumu, istasyon sayısı ve dağılımı, araç türü ve sayısı, sefer sıklığı gibi teknik parametreler detaylı biçimde ele alınmıştır.

Bu bütüncül yaklaşım sonunda her grup, hazırladığı proje önerisini diğer katılımcılara sunmuş ve gün sonunda yapılan sunumlarla birlikte hem teknik içerikler hem de stratejik çıkarımlar paylaşılmıştır. Eğitimin bu etabında, belediye temsilcilerinin şehirlerine özgü çözüm yolları üretme, karmaşık sistemleri analiz etme ve sürdürülebilirlik ilkesini operasyonel düzeyde yorumlama konusundaki kapasiteleri gözlemlenmiş ve geliştirilmiştir. Grup çalışmalarının çıktıları, son oturumda yapılan ortak değerlendirme ile bütünleştirilerek eğitimin en önemli öğrenme alanlarından birini oluşturmuştur.